Viêm khớp dạng thấp là một bệnh do thoái hóa cơ xương khớp, trong quá trình đời sống của con người, do chấn thương, do tuổi đời, do tích lũy những chất độc hại, do lao động nặng nhọc… các khớp có thể bị thoái hóa, các cấu tạo ở khớp bị khô nước, xơ hóa, hóa vôi hoặc biến dạng. Những thay đổi này làm mất đi tính đàn hồi và sự linh hoạt gây nên đau nhức và khó khăn trong vận động. Bài viết dưới đây sẽ giúp mọi người hiểu hơn về vấn đề viêm khớp dạng thấp: nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị. Hãy cùng JES tìm hiểu nhé!
Bệnh Viêm khớp dạng thấp là gì?
Viêm khớp dạng thấp còn được gọi là viêm đa khớp dạng thấp – một bệnh lý mạn tính do rối loạn tự miễn trong cơ thể người bệnh gây nên, xảy ra khi hệ thống miễn dịch tấn công nhầm vào những mô trong chính cơ thể.
Không giống như tổn thương hao mòn viêm xương khớp, viêm khớp dạng thấp ảnh hưởng đến niêm mạc khớp của bạn, gây sưng đau có thể dẫn đến xương xói mòn và biến dạng khớp ảnh hưởng nghiêm trọng đến sinh hoạt hàng ngày như: viết, mặc quần áo, mở chai lọ và mang vác đồ vật. Viêm khớp mắt cá, khớp bàn chân hoặc khớp gối có thể gây khó khăn cho bạn khi cúi người và đi đứng.
Cứ 100 người trưởng thành thì có 1-5 người bị viêm khớp dạng thấp. Bệnh thường phổ biến ở những người trong độ tuổi từ 20-40 tuổi. Trong số đó, bệnh nhân nữ, đặc biệt là phụ nữ thời kỳ mang thai, nhiều gấp 2-3 lần bệnh nhân nam.
Nguyên nhân bệnh Viêm khớp dạng thấp
Viêm khớp dạng thấp xảy ra khi hệ thống miễn dịch synovium bị tấn công lớp màng của màng bao quanh khớp dẫn đến viêm kết quả làm dày synovium, cuối cùng có thể phá hủy xương và sụn trong khớp. Ngoài ra, các dây chằng và gân giữ các khớp với nhau cũng bị giãn và suy yếu dần khiến cho khớp bị biến dạng và mất tính liên kết, đàn hồi.
Hiện nay, các nhà khoa học vẫn chưa tìm được nguyên nhân viêm khớp dạng thấp là gì dẫn đến tình trạng rối loạn miễn dịch này. Tuy nhiên, yếu tố di truyền được đề xuất ở đây vì một số gen mặc dù không gây ra bệnh trực tiếp nhưng có thể khiến bạn nhạy cảm hơn với yếu tố môi trường, chẳng hạn như nhiễm một số virus hoặc vi khuẩn nhất định và từ đó có thể làm khởi phát bệnh.
Triệu chứng bệnh Viêm khớp dạng thấp
Viêm khớp dạng thấp gồm có 4 giai đoạn sau và mỗi giai đoạn có những triệu chứng khác nhau:
1. Giai đoạn I
Viêm màng trên khớp dẫn đến sưng và đau khớp. Các tế bào miễn dịch di chuyển tới vùng viêm dẫn đến số lượng tế bào tăng cao trong dịch khớp.
2. Giai đoạn II
Ở mức độ vừa phải, trong giai đoạn II có sự gia tăng và lan truyền của viêm trong mô. Mô xương bắt đầu phát triển ảnh hưởng tới không gian khoang khớp và trên sụn, dần dần phá hủy khớp và sụn khớp bắt đầu thu hẹp do mất sụn.Trong giai đoạn này, thường người bệnh không có dị dạng khớp.
3. Giai đoạn III
Đây là giai đoạn bệnh viêm khớp dạng thấp trở nên nặng. Sự mất đi sụn khớp trong những khớp bị tổn thương làm lộ xương dưới sụn. Bệnh nhân thường sưng tấy, đau khớp, hạn chế chuyển động, cứng khớp vào buổi sáng, teo cơ, suy nhược cơ thể, hình thành các nốt sẩn dị dạng.
4. Giai đoạn IV
Giai đoạn IV được gọi là giai đoạn cuối của bệnh viêm khớp dạng thấp. Ở giai đoạn này, quá trình viêm giảm đi và bắt đầu hình thành các mô xơ và xương chùng (xương kết hợp) dẫn đến việc ngừng các chức năng khớp.
Triệu chứng phổ biến của viêm khớp dạng thấp
Phần lớn là xơ cứng khớp và đau khớp, nặng nhất vào buổi sáng mỗi khi thức dậy hoặc sau khi ngồi bất động trong khoảng thời gian dài. Tình trạng xơ cứng khớp thường đỡ hơn sau khi người bệnh cử động nhiều lần. Triệu chứng này thường xuất hiện đột ngột và cũng nhanh hết.
Những triệu chứng khác bao gồm: bỏng hoặc ngứa mắt, nổi nhọt ở chân, mệt mỏi, chán ăn, nhịp thở ngắn, nốt sần da, yếu, ngứa ran, tê và sốt cao. Khớp có thể bị đỏ, sưng tấy, mềm, nóng và biến dạng khớp.
Đối tượng nguy cơ bệnh Viêm khớp dạng thấp
- Giới tính: Phụ nữ có nhiều khả năng mắc bệnh viêm khớp dạng thấp cao hơn nam giới.
- Tuổi: viêm khớp dạng thấp có thể xảy ra ở mọi lứa tuổi, nhưng nó thường gặp ở độ tuổi trung niên.
- Hút thuốc: Hút thuốc lá làm tăng nguy cơ phát triển viêm khớp dạng thấp
- Phơi nhiễm môi trường: Mặc dù hiểu biết kém, một số phơi nhiễm như silica hoặc amiăng có thể làm tăng nguy cơ phát triển viêm khớp dạng thấp. Các nhân viên cấp cứu tiếp xúc với khí bụi từ sự sụp đổ của Trung tâm Thương mại thì có nguy cơ mắc các bệnh tự miễn như viêm khớp dạng thấp.
- Tiền sử gia đình: nếu trong gia đình có người bị viêm khớp dạng thấp thì cũng có nguy cơ mắc bệnh
- Béo phì: Những người đặc biệt là phụ nữ từ 55 tuổi trở xuống – những người béo phì, thừa cân dường như có nguy cơ mắc bệnh viêm khớp dạng thấp cao hơn
Phòng ngừa bệnh Viêm khớp dạng thấp
Viêm khớp dạng thấp có thể gây ra những tổn thương mang tính chất hệ thống. Do đó những trường hợp phát hiện muộn thường để lại ảnh hưởng tới hầu hết cơ quan khác khiến việc điều trị thêm phức tạp. Để chủ động phòng bệnh, ngăn ngừa di chứng của viêm khớp dạng thấp, các bác sĩ đã đưa ra những lời khuyên sau:
1. Bổ sung dinh dưỡng cân bằng, đầy đủ
Xuất phát từ nguyên nhân viêm khớp dạng thấp là sự rối loạn chính trong hệ thống miễn dịch của người bệnh nên cách phòng ngừa đầu tiên chính là chăm sóc khớp bằng chế độ dinh dưỡng lành mạnh và khoa học.
Cụ thể, trong thực đơn hàng ngày cần có chế độ ăn uống đủ khoáng chất và chất dinh dưỡng bao gồm: các loại rau xanh, những hải sản như cá biển, cua, ốc, tôm, hoa quả nhiều vitamin C… Phần lớn các thực phẩm này đều giàu axit béo omega-3, vitamin và nhiều khoáng chất thiết yếu.
2. Tập luyện thể thao điều độ
Việc tập luyện và vận động đều đặn, đúng cách luôn đảm bảo cho hệ thống khớp xương chắc khỏe. Để đáp ứng việc vận động thường xuyên, bạn nên chọn các bài tập phù hợp với tình trạng sức khỏe. Cường độ tập luyện vừa phải, duy trì đều đặn nhằm tăng cường sức đề kháng và duy trì sự dẻo dai, bền bỉ cho khớp để phòng ngừa viêm khớp dạng thấp.
Mối ngày bạn cần dành khoảng 30 – 60 phút để luyện tập. Những bộ môn luyện tập an toàn cho người bị viêm khớp là bơi lội, tập yoga, đi bộ, đạp xe…
3. Điều trị dứt điểm các vấn đề ở khớp
Ở những người bệnh có tiền sử đau nhức xương khớp do tổn thương khớp bởi chấn thương hoặc bệnh lý cần chữa bệnh dứt điểm. Đây là cách phòng ngừa các ổ viêm hình thành sau những tổn thương ban đầu…
Ngoài ra, người bệnh viêm khớp dạng thấp cũng nên sử dụng thuốc bảo vệ màng bao dịch khớp theo hướng dẫn của bác sĩ. Điều này giúp giảm sưng phù chân, phòng tránh cứng khớp và hạn chế những tổn thương tại các khớp ngoại biên.
Các biện pháp điều trị Viêm khớp dạng thấp
Chưa có biện pháp điều trị viêm khớp dạng thấp khỏi hẳn hoàn toàn. Các biện pháp điều trị nhằm cải thiện triệu chứng và nâng cao chất lượng giúp duy trì cuộc sống bình thường.
1. Thuốc
Các loại thuốc được bác sĩ khuyên dùng sẽ tùy thuộc vào mức độ nghiêm trọng của các triệu chứng và thời gian bạn bị viêm khớp dạng thấp.
- NSAID
Thuốc chống viêm không steroid (NSAID) có thể giảm viêm và giảm đau. Tác dụng phụ có thể bao gồm kích ứng dạ dày, các vấn đề về tim và thận, kéo dài thời gian chảy máu, làm tăng nguy cơ xuất huyết
- Steroid.
Các loại thuốc Corticosteroid, chẳng hạn như prednison, làm giảm viêm, giảm đau và làm chậm tổn thương khớp. Tác dụng phụ có thể bao gồm tăng cân, loãng xương và tiểu đường.
- Thuốc chống thấp khớp thay đổi bệnh (DMARDs)
Những loại thuốc này có thể làm chậm sự phát triển của viêm khớp dạng thấp cứu các khớp và các mô khác khỏi tổn thương vĩnh viễn. Tác dụng phụ khác nhau nhưng có thể bao gồm ức chế tủy xương, tổn thương gan và nhiễm trùng phổi nghiêm trọng.
- Thuốc sinh học
Thuốc nhóm này đem đến hiệu quả cho các trường hợp không đáp ứng với các thuốc khác, đạt được nhiều thành công trong ca bệnh khó, cải thiện tình trạng của bệnh nhân viêm khớp dạng thấp
2. Phẫu thuật
Nếu thuốc không thể ngăn ngừa hay làm chậm tổn thương xương khớp, có thể xem xét phẫu thuật để phục hồi khớp bị hư hỏng. Phẫu thuật có thể giúp khôi phục khả năng sử dụng khớp. Nó cũng có thể làm giảm đau, đồng thời cải thiện chức năng.
Phẫu thuật viêm khớp dạng thấp có thể bao gồm:
- Phẫu thuật nội soi: Phẫu thuật để loại bỏ lớp lót bị viêm của khớp (synovium) có thể được thực hiện trên khuỷu tay, cổ tay, đầu gối, ngón tay và hông.
- Sửa chữa gân: Viêm và tổn thương khớp có thể làm cho gân quanh khớp của bạn bị vỡ hoặc lỏng. Bác sĩ phẫu thuật của bạn có thể sửa chữa những đường gân xung quanh khớp của bạn.
- Phẫu thuật chỉnh trục: Phẫu thuật nối cầu chì có thể được khuyến nghị để ổn định hoặc có thể điều chỉnh khớp để giảm đau khi thay khớp không phải là một lựa chọn.
- Thay thế toàn bộ khớp: Trong phẫu thuật thay khớp, loại bỏ những bộ phận bị tổn thương của khớp và chèn một bộ phận giả làm bằng nhựa hoặc kim loại.
3. Các biện pháp hỗ trợ
- Tập luyện, hướng dẫn vận động chống gân co rút, dính khớp, teo cơ. Trong đợt viêm cấp: để khớp nghỉ ở tư thế cơ năng, tránh độn, kê tại khớp. Khuyến khích tập ngay khi triệu chứng viêm khớp dạng thấp thuyên giảm, tăng dần, tập nhiều lần trong ngày, cả thụ động và chủ động theo đúng chức năng sinh lý của khớp.
- Phục hồi chức năng, tắm suối khoáng, vật lý trị liệu
- Sử dụng các dụng cụ hỗ trợ
4. Phòng ngừa và điều trị các biến chứng của điều trị
- Viêm và loét dạ dày tá tràng: cần chủ động phát hiện và có phương pháp điều trị vì trên 80% bệnh nhân không có triệu chứng lâm sàng. Dùng kèm những thuốc bảo vệ niêm mạc dạ dày hoặc các thuốc giảm tiết.
- Cần bổ sung vitamin D, calci để phòng ngừa loãng xương. Nếu bệnh nhân có nguy cơ loãng xương cao có thể áp dụng bisphosphonates
- Nếu có thiếu máu: bổ sung sắt, acid folic, vitamin B12.
THAM KHẢO THÊM: Top 8 thuốc bổ xương khớp của Mỹ tốt nhất trên thị trường
Với những thông tin chia sẻ về viêm khớp dạng thấp trên đây, hy vọng bạn đọc đã hiểu hơn về nội dung này.