Thoái hóa khớp gối: Nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị

Thoái hóa khớp gối là một căn bệnh phức tạp có tác động không nhỏ đến cuộc sống và sinh hoạt của người bệnh. Người bị thoái hóa khớp gối ngoài chế độ ăn uống thì người bệnh cũng cần tuân thủ một số nguyên tắc để hạn chế cơn đau, kiểm soát triệu chứng của bệnh. Và dưới đây là những chia sẻ về nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị thoái hóa khớp gối. Hãy dành ra 5 phút trong hôm nay để hiểu hơn về bệnh lý này nhé.

Thoái hóa khớp gối là gì?

Thoái hóa khớp gối là bệnh lý diễn biến âm thầm nên rất ít người phát hiện kịp thời. Dấu hiệu sớm nhất nhận biết thoái hóa khớp gối là đau mặt trước khớp gối, xuất hiện tiếng kêu lắc rắc khi gấp duỗi, nhưng nhiều người thường chủ quan bỏ qua. Đến khi bệnh tiến triển nặng sẽ gây nên những biến chứng nguy hiểm, ảnh hưởng nghiêm trọng đến sinh hoạt hàng ngày của người bệnh.
Thực chất, thoái hóa khớp gối là tình trạng tổn thương sụn khớp kèm theo phản ứng viêm và giảm thiểu lượng dịch khớp do quá trình tái tạo sụn khớp không đủ để bù vào lớp sụn đã mất theo thời gian.
Hiện nay, bệnh thoái hóa khớp gối đang có xu hướng gia tăng ở những người trẻ tuổi do lối sống ít vận động cùng chế độ dinh dưỡng thiếu khoa học. Nếu không được điều trị sớm, bệnh có thể dẫn đến tàn phế suốt đời khi không thể đi lại được.

Triệu chứng của thoái hóa khớp gối

Các triệu chứng thông thường của thoái hóa khớp gối gồm có:

• Đau mặt trước hoặc trong khớp gối, cơn đau tăng khi người bệnh vận động hoặc khi chuyển tư thế từ ngồi sang đứng. Lúc đầu sẽ xuất hiện các cơn đau nhức đầu gối, lâu ngày cơn đau sẽ tăng và kéo dài.
• Khớp gối có thể bị sưng to.
• Chân bị lệch trục kiểu vòng kiềng (chân chữ O) hoặc chân kiểu chữ X, người bệnh có thể bị mất chức năng vận động.
• Khớp gối cứng và khó cử động sau khi ở yên một chỗ lâu. Mất linh hoạt.

Nguyên nhân của thoái hóa khớp gối

Có nhiều nguyên nhân làm tăng nguy cơ thoái hóa khớp gối, những nguyên nhân đó bao gồm:

• Do tuổi tác

Khi tuổi càng cao, quá trình tổng hợp sụn càng bị suy giảm. Sau độ tuổi trưởng thành tế bào sụn khớp cũng không có khả năng sinh sản và tự tái tạo.

• Giới tính

Phụ nữ từ 55 tuổi trở lên thường có nguy cơ mắc các bệnh viêm khớp cao hơn nam giới. Nguyên nhân do dây chằng trước của khớp gối yếu hơn, kết hợp với thói quen đi giày cao gót gây áp lực trực tiếp lên sụn, điều này làm cho cơ hội thoái hóa tiến triển nhanh.

• Thừa cân hoặc béo phì

Việc thừa cân, béo phì sẽ tạo áp lực lên hai khớp gối, sụn khớp nhanh bị hao mòn và hỏng dần theo thời gian. Theo nghiên cứu, phụ nữ thừa cân béo phì trên tuổi 40 có khả năng bị thoái hóa khớp gối cao gấp 6 lần so với người bình thường. Với người béo phì, chỉ cần giảm 5kg sẽ giảm được nguy cơ viêm khớp và thoái hóa khớp một nửa.

• Chấn thương do chơi thể thao hoặc tai nạn

Những rủi ro làm gãy xương bánh chè, đầu dưới xương đùi, giãn và đứt dây chằng…đều làm cho sụn khớp bị tổn thương một cách nghiêm trọng. Người bệnh nếu không có phương pháp điều trị sớm sẽ dẫn đến lệch trục khớp, gây thoái hóa từ từ.

• Không thường xuyên hoạt động thể dục

Lười tập thể dục cũng có thể khiến các cơ bị lỏng lẻo, các khớp xương thiếu độ linh hoạt, cấu trúc cơ, gân, dây chằng, xương dễ bị sai lệch. Nếu thường xuyên tập luyện tăng sức mạnh cơ có thể làm giảm 30% nguy cơ mắc thoái hóa khớp gối.

• Di truyền

Một số người bị thoái hóa khớp gối là do yếu tố di truyền.

• Vận động quá sức

Lao động nặng hoặc tập luyện thể dục thể thao với cường độ cao cũng dẫn đến thoái hóa khớp nhanh và hao mòn.

• Sử dụng thuốc corticoid không đúng cách

Corticoid được sử dụng nhiều để điều trị chống dị ứng, kháng viêm, ức chế miễn dịch nhưng nếu lạm dụng quá mức có thể càng làm tăng mức độ thoái hóa khớp.

• Hệ miễn dịch phá hủy

Sụn khớp vốn không phải do mạch máu nuôi dưỡng mà là bởi dịch khớp. Do đó, nó không được nhận biết là một phần của cơ thể. Thay vì bảo vệ, cơ thể tự sinh ra cơ chế hủy hoại sụn khớp khắp mọi nơi, bất kể đó là sụn hư hay khỏe mạnh.

• Biến dạng xương

Nếu trẻ sinh ra có biến dạng sụn hoặc xương thì sẽ có nguy cơ cao bị thoái hóa khớp.

• Chế độ ăn uống, sinh hoạt không khoa học

Việc ăn uống thiếu chất dinh dưỡng khiến túi hoạt dịch tiết ra ít chất nhờn. Đồng thời, uống rượu bia quá nhiều cũng khiến sụn khớp bị hủy hoại nghiêm trọng.

• Bệnh lý khác

Nhiều bệnh lý khác cũng có ảnh hưởng xấu đến sụn và xương khớp như béo phì, gút, tiểu đường, viêm khớp dạng thấp, hội chứng rối loạn chuyển hóa, bàn chân bẹt,…

Biến chứng nguy hiểm của thoái hóa khớp gối

Thoái hóa khớp gối khiến cho người bệnh đối mặt với những cơn đau mạn tính gây khó chịu. Nếu không được điều trị kịp thời, các biến chứng do thoái hóa khớp gối sẽ ảnh hưởng không hề nhỏ đến chất lượng cuộc sống và sức khỏe của người bệnh. Ngoài ra, còn làm suy giảm chức năng vận động:

• Cứng khớp
• Teo cơ.
• Chứng vôi hóa sụn khớp.
• Hạn chế vận động, đi lại khó khăn và thậm chí phải sử dụng nạng.
• Biến dạng khớp gối, chi dưới bị vẹo, cong vào trong hoặc ra ngoài.
• Bại liệt, tàn phế, phải dùng đến xe đẩy hoặc phải ngồi xe lăn để hỗ trợ đi lại.

Ngoài ra, bệnh cũng dẫn đến các vấn đề về lo âu và trầm cảm như:

• Rối loạn giấc ngủ
• Giảm năng suất làm việc
• Tăng cân, tập thể dục ít dẫn đến tiểu đường, bệnh tim mạch, tăng huyết áp, gout

Phòng tránh bệnh thoái hóa khớp gối

Nếu không có phương pháp chăm sóc khớp đúng cách, chính chúng ta sẽ vô tình là thủ phạm đẩy nhanh tiến trình thoái hóa khớp gối. Cần phòng ngừa thoái hóa khớp gối bằng các biện pháp dưới đây:

• Tập thể dục đều đặn và đúng cách: tập luyện các môn thể thao như đi bộ, bơi lội, đạp xe đạp, tránh những động tác mạnh đột ngột.
• Kiểm soát cân nặng tốt, tránh thừa cân, béo phì.
• Dân văn phòng sau 1 – 2 giờ ngồi làm việc cần nghỉ ngơi, giải lao, thay đổi tư thế sau mỗi 20 phút giúp tránh cơ và khớp bị nhức mỏi.
• Xoa bóp khớp gối mỗi ngày vào buổi sáng và chiều, việc massage giúp cơ bắp lưu thông máu và thư giản.
• Xây dựng chế độ ăn uống lành mạnh giàu canxi và khoáng chất, tránh ăn nhiều chất béo, tránh dùng các chất kích thích gây co cứng cơ.
• Kiểm tra sức khỏe định kỳ nên chủ động tìm hiểu kiến thức về các bệnh lý xương khớp.

Thoái hóa khớp gối hiện vẫn là một trong các tác nhân hàng đầu gây tàn phế. Vì vậy, khi cảm thấy đầu gối có dấu hiệu bất thường, người bệnh cần đi gặp bác sĩ để chẩn đoán trước khi xảy ra biến chứng nghiêm trọng.

Điều trị thoái hóa khớp gối

Chế độ ăn uống có ảnh hưởng tương đối lớn đến quá trình cải thiện của thoái hóa khớp gối. Tuy nhiên, thoái hóa khớp gối nên ăn gì, thoái hóa khớp gối nên kiêng ăn gì, hãy cùng xem những gợi ý dưới đây:

1. Người bị thoái hóa khớp gối nên ăn gì?

• Các loại cá nước lạnh: Cá hồi, cá thu, cá trích, cá ngừ là những thực phẩm có chứa nhiều acid béo omega-3 – một chất kháng viêm hiệu quả, người bệnh nên ăn ít nhất 3 bữa/tuần.
• Các loại thịt gia cầm, thịt heo được nuôi hữu cơ: Luân phiên trong khẩu phần ăn để chế độ dinh dưỡng thêm phần đa dạng.
• Thực vật: Các loại ngũ cốc, rau xanh, đậu nành vào bữa ăn hằng ngày là những loại thực phẩm giúp tăng cường hệ miễn dịch và chống oxy hóa tốt.
• Nước hầm từ sụn sườn bò, bê hay xương ống cung cấp nhiều glucosamin và chonroitin, là những hợp chất tự nhiên cấu tạo sụn. Ngoài ra, những món ăn này còn bổ sung lượng canxi dồi dào, tốt cho hệ xương khớp.
• Trái cây: Đu đủ, chanh, dứa, cam chứa nhiều men kháng viêm. Vitamin C giúp kháng viêm hiệu quả cũng như tăng cường sức dẻo dai cho các khớp.
• Các chất béo lành mạnh như bơ thực vật, dầu ôliu, dầu dừa nguyên chất, các loại hạt. Các chất có trong đậu nành và bơ có khả năng kích thích tế bào sụn sinh sưởng collagen – một thành phần protein chính trong gân, sụn, xương.

2. Người bị thoái hóa khớp gối nên kiêng gì?

Ngoài việc xây dựng chế độ dinh dưỡng khoa học tốt cho khớp gối, người bệnh đừng quên “say NO” với những loại thực phẩm dưới đây để cải thiện tình trạng thoái hóa khớp, đặc biệt là thoái hóa khớp gối:

• Thịt đỏ (thịt bò, thịt lợn, thịt cừu, thịt dê…) khi vào cơ thể tiêu hóa sẽ sản xuất ra axit. Những axit này cần 1 lượng lớn canxi để trung hòa. Nếu không cung cấp đủ canxi, cơ thể sẽ rút canxi từ hệ xương. Như vậy đối với người bệnh, quá trình thoái hóa khớp gối diễn ra nhanh hơn.
• Thực phẩm chế biến sẵn chứa chất béo công nghiệp: Đồ nướng, chiên rán, khoai tây… là các loại thực phẩm làm gia tăng tình trạng viêm khớp. Đặc biệt là làm béo phì, tăng cân (trọng lượng cơ thể càng tăng thì càng gây áp lực cho sụn khớp, bề mặt sụn khớp bị tổn thương nhanh hơn).
• Thực phẩm chứa nhiều đường và carbohydrate (bánh ngọt, bánh quy, chè…) làm cản trở hấp thụ canxi, gây tổn thương các protein trong cơ thể, gây viêm nhiễm khiến hệ cơ xương khớp yếu đi.
• Ăn mặn sẽ khiến xương khớp giòn và dễ gãy, đồng thời làm tăng tình trạng viêm dẫn đến đau đớn hơn.
• Rượu, cà phê, bia và các loại nước ngọt có ga gây hại cho người bị viêm khớp, thoái hóa khớp gối hoặc bệnh gout. Nếu tiêu thụ chúng trong một thời gian dài càng làm cho triệu chứng đau khớp gối thêm trầm trọng, việc điều trị trở nên phức tạp hơn.

Các lưu ý giúp kiểm soát triệu chứng thoái hóa khớp gối

• Giảm cân nếu bạn thừa cân: Khi tăng cân, áp lực đè lên hai khớp gối càng lớn càng khiến bộ phận này trở nên thoái hóa. Ngoài ra, cơ thể của những người béo phì chứa một lượng mỡ tương đối lớn, có các chất gây viêm xương khớp, làm tăng thoái hóa sụn khớp.
• Ăn cơm ở nhà thay vì ở ngoài: Không phải thức ăn mua bên ngoài nào cũng an toàn và vệ sinh. Đặc biệt, với những món được chế biến sẵn chứa nhiều chất béo, nhiều muối không tốt cho cân nặng và xương khớp. Việc khuyến khích nấu cơm ở nhà giúp chúng ta chủ động hơn trong việc nêm nếm, lựa chọn thực phẩm tốt cho sụn khớp, đảm bảo cân bằng dinh dưỡng.
• Dùng thực phẩm chức năng bổ sung: Glucosamine (hỗ trợ ức chế các enzyme phá hủy sụn khớp, giúp kích thích tế bào sụn, tăng sản sinh chất nhầy ở dịch khớp), Chondroitin (ức chế enzyme làm thoái hóa sụn khớp), MSM (hỗ trợ kháng viêm, giảm đau, giúp duy trì tính đàn hồi của khớp, kết hợp cùng Glucosamine tạo nên collagen).

XEM THÊM: Top 8 thuốc bổ xương khớp của Mỹ tốt nhất trên thị trường
Với những chia sẻ về thoái hóa khớp gối trên đây, hy vọng mỗi chúng ta đã “bỏ túi” được cho mình các thông tin hữu ích về căn bệnh này.