HIV là gì? Đâu là biểu hiện khi bị nhiễm HIV? Chẩn đoán ở đâu và như thế nào để đem lại kết quả chính xác nhất? Hãy cùng theo dõi bài viết dưới đây để trang bị cho bản thân vốn hiểu biết cơ bản về căn bệnh thế kỉ này.
HIV là gì?
HIV là hội chứng gây suy giảm miễn dịch mắc phải (AIDS) ở người do bị nhiễm virus HIV (Human Immunodeficiency Virus). Khi xâm nhập vào cơ thể, virus nhân lên và tấn công hệ miễn dịch bao gồm các đại thực bào và các lympho bào T.
Từ đó, cơ thể sẽ mất sức đề kháng, dễ mắc các bệnh nhiễm trùng, các tế bào ung thư phát triển mạnh hơn mức bình thường, hay gặp phải những thương tổn do chính virus HIV gây ra.
Dấu hiệu nhận biết khi nhiễm HIV
Bên cạnh câu hỏi HIV là gì phổ biến, mối quan tâm thứ hai là cách nhận biết khi nhiễm.
Giai đoạn cấp tính:
- Là giai đoạn virus vừa xâm nhập vào cơ thể người bệnh, phát triển và nhân lên nhanh chóng
- Sau 2 – 4 tuần kể từ khi phơi nhiễm, bệnh nhân có thể gặp phải các triệu chứng như mệt mỏi, đau đầu, buồn nôn, sốt, ho, viêm họng, nổi hạch, phát ban, đau mỏi cơ, sút cân, sưng ở gan, nách, bẹn, tiêu chảy…
- Không phải mệt mỏi thông thường mà là mệt mỏi cấp tính. Ví dụ như vẫn cảm thấy mệt dù ngủ đủ giấc, ngủ ngon, không mộng mị,…
- Khi sốt thường sốt nhẹ, đổ mồ hôi nhiều vào ban đêm
- Các triệu chứng kéo dài khoảng 1 tuần đến 1 tháng và không rõ ràng nên bệnh nhân thường nhầm với cảm cúm thông thường
Giai đoạn nhiễm HIV nặng
- Triệu chứng ho khan rất dễ bị bỏ qua đặc biệt là khi xảy ra vào các mùa dễ gây ho hoặc cảm cúm
- Da có vảy màu đỏ giống như bị loét hay nổi cục
- Phát ban có đi kèm với cảm cúm
- Sút cân nặng không rõ nguyên nhân (trên 10% trọng lượng cơ thể)
- Sốt kéo dài trên 1 tháng không rõ nguyên nhân (từng đợt hoặc liên tục)
- Tiêu chảy không rõ nguyên nhân trên 1 tháng. Giai đoạn đầu bệnh nhân bị tiêu chảy, giai đoạn cuối diễn ra hiện tượng gọi là “thải ra”. Đây là phản ứng mạnh của cơ thể trước sự có mặt của virus HIV
- Móng tay của bệnh nhân nhiễm HIV giai đoạn cuối thường có mà vàng hoặc nâu, bị nứt, sứt mẻ. Đây là hiện tượng móng bị nhiễm nấm.
- Viêm loét miệng hoại tử cấp, viêm lợi hoặc viêm quanh răng
- Nấm ở miệng hay còn gọi là bệnh tưa miệng. Dấu hiệu của bệnh là những vết đốm trắng hoặc những vết dị thường có trên lưỡi, trong miệng. Điều này cho thấy rằng rằng hệ miễn dịch đã bị suy giảm khả năng chống lại viêm nhiễm
- Nhiễm trùng nặng do vi khuẩn (viêm phổi, viêm mũi, nhiễm khuẩn huyết, viêm màng não)
- Bùng phát virus herpes gây nên bệnh ung thư hạch bạch huyết, zona thần kinh
Con đường lây nhiễm HIV
Sau khi đã định nghĩa được HIV là gì, các dấu hiệu cho thấy bạn đã nhiễm bệnh, bệnh lây nhiễm qua con đường nào cũng rất cần được quan tâm. Nghiên cứu cho thấy, trong tự nhiên không chứa ổ dịch có virus HIV. Lây từ người sang người là con đường truyền nhiễm duy nhất. Có 3 con đường lây nhiễm sau:
Lây qua đường tình dục do quan hệ không an toàn
- Nguy cơ lây truyền cao nhất ở tình dục đồng giới nam, sau đó đến đường âm đạo, quan hệ qua đường miệng
- Quan hệ tình dục không an toàn với những người nhiễm HIV
Lây qua đường máu
Máu và các chế phẩm của máu có khả năng lây truyền HIV từ người sang người thông qua:
- Dùng chung dao cạo, kim xăm trổ, kim châm cứu,…
- Dùng chung bơm kim tiêm hoặc các dụng cụ dùng trong y tế có dính máu của người nhiễm HIV
- Vết thương hở tiếp xúc (trực tiếp hoặc gián tiếp) với máu của người bị nhiễm HIV
Từ mẹ sang con
Virus HIV xâm nhập vào cơ thể trẻ sơ sinh qua:
- Nhau thai trong quá trình mang thai
- Nước ối, dịch âm đạo hoặc máu của mẹ dính vào niêm mạc, vết thương hở của trẻ
- Lây qua sữa mẹ
- Tuy nhiên, vẫn có trường hợp hiếm gặp mẹ nhiễm bệnh nhưng em bé sinh ra âm tính với HIV
Phương pháp chẩn đoán bệnh
Tựa bài đã đề cập, bên cạnh HIV là gì, chẩn đoán bệnh sao cho đúng cũng là câu hỏi bỏ ngỏ cần giải đáp. Để có kết quả chẩn đoán HIV chính xác tránh nhầm lẫn với các bệnh khác do triệu chứng ban đầu không rõ ràng, cần dựa vào các xét nghiệm chẩn đoán HIV sau:
- Xét nghiệm acid nucleic: Khuếch đại gen, từ đó tìm ra các acid nucleic của virus. Phương pháp này cho kết quả chính xác ngay từ giai đoạn đầu của phơi nhiễm. Tuy nhiên, vì chi phí khá đắt đỏ nên chỉ được sử dụng khi bệnh nhân có các triệu chứng sớm hoặc có nguy cơ cao phơi nhiễm với HIV
- Xét nghiệm kháng nguyên – kháng thể: Xác nhận sự có mặt của cả virus và kháng thể chống virus HIV trong cơ thể người bệnh
- Xét nghiệm kháng nguyên: Sử dụng máu trong tĩnh mạch để tìm kiếm kháng thể HIV thông qua các que thử nhanh
Những biến chứng của HIV
Ngoài những dấu hiệu, cũng là những biến chứng ban đầu và kéo dài của bệnh, thì HIV khi chuyển sang giai đoạn AIDS còn khiến người bệnh gặp phải những biến chứng nghiêm trọng sau:
- Sưng hạch trong giai đoạn đầu sẽ biến chuyển thành ung thư hạch
- Ung thư Kaposi xuất hiện dưới dạng tổn thương màu hồng, đỏ hoặc tím trên da và miệng. Loại ung thư này hiếm gặp ở người thường nhưng phổ biến ở người nhiễm HIV. Nó cũng có thể ảnh hưởng đến các cơ quan nội tạng, bao gồm cả đường tiêu hóa và phổi
- Hội chứng suy mòn làm giảm ít nhất 10% trọng lượng cơ thể, đi kèm với đó là tiêu chảy, sốt và suy nhược mãn tính
- Mặc dù AIDS dường như không lây nhiễm đến các tế bào thần kinh, nhưng nó vẫn có thể gây ra các triệu chứng liên quan đến thần kinh như hay quên, nhầm lẫn, trầm cảm, lo lắng và khó đi lại. Một trong số đó là bệnh mất trí nhớ, gây thay đổi hành vi và giảm chức năng tâm thần
- HIV là gì và các bệnh lý phổ biến liên quan nhận được rất nhiều tìm kiếm. Theo đó, ngoài các hội chứng nhiễm trùng cơ hội, các cơ quan khác trong cơ thể cũng chịu nhiều ảnh hưởng của HIV, trong đó có thận. Bệnh lý liên quan đến tình trạng viêm ở các bộ lọc nhỏ trong thận. Bộ lọc giúp loại bỏ chất lỏng dư thừa và chất thải từ máu để chuyển thành nước tiểu. Người nhiễm HIV bị biến chứng này nên được điều trị bằng thuốc kháng virus
Những việc cần làm khi phát hiện nhiễm HIV
- Giữ bình tĩnh
- Thông báo cho các trung tâm tư vấn HIV/AIDS để nhận được lời khuyên
- Dừng hoạt động tình dục không an toàn, thông báo cho gia đình, vợ/chồng/người đã từng phát sinh quan hệ tình dục cùng về tình trạng bệnh
- Dù chưa có thuốc điều trị đặc hiệu, bạn vẫn sẽ được kê đơn thuốc làm chậm quá trình phát triển của virus HIV. Hãy nhớ uống thuốc đúng giờ, đúng liều để có thể ngăn chặn tối đa sự phát triển của virus
- Không nên mặc cảm vì bạn hoàn toàn có thể sống và sinh hoạt như một người bình thường
Kết luận
Hi vọng bài viết trên đã giúp bạn giải đáp phần nào thắc mắc HIV là gì. Khi nhận thấy bản thân có dấu hiệu nhiễm HIV, đừng quá hốt hoảng và hãy liên lạc ngay với các cơ sở y tế gần nhất để được chẩn đoán chính xác. Sử dụng thuốc phơi nhiễm trong khoảng thời gian quy định sẽ làm giảm khả năng nhiễm bệnh của bạn. Cẩn thận trong sinh hoạt hàng ngày và sử dụng biện pháp an toàn khi quan hệ tình dục.